کاتالیست
• کاتالیست
مبدلهای کاتالیستی از دهۀ 70 میلادی با هدف کاهش آلودگی هوا، بر سر راه خروجی موتورهای بنزینی نصب شده اند. جدیدترین و مرسوم ترین نوع آنها، مبدلهای سه راهه(Three-way catalyst) هستند که اولین نوع آنها سال 1976 در آمریکا برای موتورهای بنزینی اجباری شد. در ایران نیز از سال 1383 نصب کاتالیست روی خودروهای سواری و وانت تولیدی اجباری شده است. شرکت‌های خودروسازی در ایران از سال ۱۳۸۲ نصب کاتالیست را در خودروهای داخلی آغاز کردند و قبل از این تاریخ خودروها فاقد استاندارد بوده‌اند و به همین دلیل آلایندگی این خودروها بیش از ۳۰ برابر سایر خودروها است و بر این اساس خروج خودروهای مدل ۱۳۸۲ به پایین در سازمان حفاظت از محیط زیست ارائه شده است. احتمال می‌رود در تعدادی از خودروهای تولیدی سه ماهه آخر سال ۱۳۸۶ نیز قطعه کاتالیست نصب نشده باشد. به موجب طرح جامع کاهش آلودگی هوا آزمون صحت کاتالیست کانورتور در معاینات فنی خودروها به منظور صدور برگه و برچسب معاینه فنی از ابتدای سال ۹۱ اجباری است.
در مورد کاتالیست‌های سه راهه علت انتخاب نام سه راهه برای این مبدلها آن است که برای کاهش همزمان سه نوع گاز سمی و آلایندۀ هوا شامل: مونوکسیدکربن(CO) ، هیدروکربنهای حاصل از احتراق ناقص (HC) و اکسید نیتروژن (NOX) و تبدیل آنها به گازهای غیرسمی: بخار آب (H2O)، نیتروژن (N2) و دی اکسید کربن (CO2) مورداستفاده قرار می گیرند.
گازهای آلاینده خروجی از موتور
کاتالیست های سه‌راهه معمولا شامل موارد زیر می باشند:
-
یک بستر یکپارچه مبنی بر کوردیریت یا فولاد ضدزنگ با ساختار لانه زنبور
-
پایه با سطح ویژه بالا
-
فلزات گروه پلاتین (Pd,Pt,Rh) که بعنوان اجزای فعال عمل می‌کنند و
-
اکسیدهای فلزی که عمدتا به عنوان ارتقادهنده عمل می‌کنند،
اصولاً گازهای خروجی از اگزوز شامل پارافین ها، اولفینها، ترکیبات آروماتیک (که هرسه به عنوان هیدروکربن های نسوخته شناخته می شوند)، بخار آب، منو اکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، اکسیدهای گوگرد، نیتروژن، اکسیژن و دی اکسید کربن میباشد که از میان آنها سه آلاینده اصلی زیانبار و خطرناک منواکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن و هیدرو کربن های نسوخته هستند. مطابق استانداردهای آلایندگی، حدود معینی برای مقدار آلایندگی در خروجی اگزوز خودروهای بنزینی وجود دارد. این حدود در استانداردهای یورو مطابق جدول ذیل هستند.
| CO (g/km) | THC (g/km) | NMHC (g/km) | NOx (g/km) |
یورو 4 | 1 | 0.1 | – | 0.08 |
یورو 5 | 1 | 0.1 | 0.068 | 0.06 |
-
هیدروکربن ها
-
مه دود
-
مشکلات تنفسی
-
اکسیدهای نیتروژن
-
تغییرات آب و هوایی
-
آلودگی شیمیایی منابع آب
-
باران اسیدی
-
مه دود
شرایط موثر بر کاتالیست ها
با توجه به استانداردهای اروپا غلظت گوگرد و سرب برای سوخت بنزین مطابق جدول زیر می باشد.
پارامتر | واحد | یورو 3 | یورو 4 | یورو 5 |
سولفور | ppm | 100 | 10 | کمتر از 10 |
سرب | ppm | 5 | 5 | کمتر از 5 |
کاتالیست در عایق خودرو توس
شرکت تولیدی صنعتی عایق خودرو توس از سال 1396 پیشبرد امور در حوزه کاتالیست خودرو را در دو گروه پوششدهی(Coating) و فلزکاری(Canning) در دست اجرا دارد. گروه پوشش مسئولیت طراحی و آمادهسازی قسمت شیمیایی اعم از فرمولاسیون و فرآیند را داراست و گروه فلزکاری در حال طراحی و تامین تجهیزات مربوط به ساخت مجموعه نهایی کاتالیست یورو خودرو اعم از تجهیزات جازنی، جوشکاری، فیکسچرهای کنترلی و … می باشد. شرکت عایق خودرو توس با راهاندازی همزمان دو مجموعه پوششدهی و فلزکاری و ایجاد یک فضای تحقیقاتی مدرن، با قدرت و نوآوری بیشتری نسبت به بسیاری از رقبای خود در حال فعالیت است.